Na mapach z pierwszej połowy XIX wieku można odnaleźć rzeczkę o nazwie Ściokła oraz kilka zabudowań zwanych Okła. Powstało tutaj niewielkie osiedle w ramach dóbr sztabińskich, związane z wsią Krasnybór. Miejscowość Ściokła jest wymieniana w czasie uwłaszczenia ziemi dworskiej podczas wykonywania zapisów testamentu Karola Brzostowskiego.[1] Słownik Geograficzny nazywa ją Szkła i informuje o 8 uwłaszczonych gospodarstwach na 231 morgach ziemi.[2] W 1889 roku było tutaj 9 domów i 72 mieszkańców, miejscowość należała do gminy Sztabin i parafii...

Sosnowo jest przykładem, jak Chreptowicze z Krasnegoboru umieli walczyć o swoje i graniczące dobra ziemskie. Sosnowo pierwotnie stanowiło ostęp leśny, znany już w XVI wieku[1]. Leżał on na gruntach królewskich, który nie przysługiwał Chreptowiczom według nadania z 1506 roku (potwierdzonego w 1596 roku), lecz Chreptowicze rościli sobie do niego prawo, ponieważ posiadali tutaj tak zwane „wchody bartne”, czyli prawo do korzystania z barci i pozyskiwanie miodu, lecz bez prawa rozporządzania ziemią. Już w XVII wieku Chreptowiczowie rozpoczęli eksploatację tych...

W pierwszej połowie XVII wieku powstał w nieodległym Cisowie folwark dworski, w którym pracowali chłopi pańszczyźniani. Żeby zapewnić siłę roboczą założono tutaj wioskę chłopską. Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstało Długie. Jest notowane od 1744 roku, lecz zapewne powstało jeszcze w końcu XVII wieku.[1] Wioska była pierwotnie zlokalizowana wzdłuż drogi, tworząc podłużny kształt, stąd właśnie pochodzi nazwa. Była to niewielka osada należąca do dóbr krasnoborskich, opis parafialny z 1784 roku informuje, Długie- JW. JPana Chreptowicza na zachodzie letnim pół mili...

W ostatnich latach XVI wieku Adam Iwan Chreptowicz założył tutaj wiele nowych wsi i osad bojarskich (drobni rycerze na Rusi). Przypuszczalnie w miejscu obecnej wsi istniała osada bojarska zamieszkała przez Fiedora Wilamowicza licząca w 1598 roku 2 włóki. W następnych latach ta osada zanikła, ale te grunty zarosłe lasem nadal zwano Fedorowizną.[1] W miejscu (w lesie) zwanym Fedorowizną w latach trzydziestych XIX wieku znowu powstały domy. Miejscowość o tej nazwie można odnaleźć na mapie z tego okresu. Mapa Królestwa Polskiego z 1839 roku, widać tu niewielką osadę...

Hruskie zostały założone między 1715 a 1744 rokiem w ramach Ekonomii Grodzieńskiej, tutejsze ziemie dzierżawił jakiś dygnitarz saski i założono wtedy folwark Jastrzębna oraz dwie wsie: Jastrzebna i Hruskie[1]. Nazwa wsi pochodzi od białoruskiego słowa „hruskij”, czyli grząski. W XIX wieku nazwę czasem niepoprawnie utożsamiano ze słowem Gruszki (Hruszki)[2]. Mieszkańcy wsi posiadali początkowo 2 i pół włóki i nie odrabiali pańszczyzny jak mieszkańcy Jastrzębny, lecz płacili czynsz, gdyż jak wyjaśniono „dla niezręczności służenia powinności” nie byli w...

Nazwa wsi nawiązuje do przemysłu hutniczego, jaki rozwijał się tutaj już w XVIII wieku. Pierwsza powstała tutaj huta szkła, założono ją w miejscu zwanym Stara Huta na gruntach między tą wsią a Cisowem. Jest notowana w 1784 roku, działała do 1810 roku. Na jej potrzeby wycinano duże ilości drzew w okolicznych lasach, które nie koniecznie należały do Chreptowiczów.[1] Kolejny etap rozwoju miejscowości rozpoczął się w 1819 roku, kiedy to hrabia Karol Brzostowski rozpoczął budowę huty szkła. W ciągu kilku lat powstało wiele drewnianych budynków gospodarczych. Pobudowano...

Jasionowo powstało w ostatnich latach XVI wieku, założył ją Adam Iwanowicz Chreptowicz dziedzic dóbr Krasnybór. Wioskę osadzono na 30 włókach gruntów[1]. W 1684 roku została nadana na rzecz klasztoru dominikanów z Krasnegoboru[2]. Przez następne lata Jasionowo użytkowali dominikanie krasnoborscy. Zakonnicy byli dobrymi gospodarzami, Jasionowo stało się jedną z największych miejscowości w tej okolicy. Według opisu parafii krasnoborskiej z 1784 roku Jesionowo JXX dominikanów, w dobrach JW. JP Chreptowicza, na południe mila mała.[3] W XIX wieku była...

Jagłowo notowane jest już w 1596 roku jako Jedlowo, według językoznawców nazwa pochodzi od słowa jedla –jodła[1]. Kolejny zapis kronikarski pochodzi z 1599 roku (do Jedlowa) i z 1650 roku (Jagłowa)[2]. Wioska leżała w Puszczy Jaminy i była to pierwsza notowana miejscowość w tej puszczy. W ostatnich latach XVI wieku liczyła 9 włók ziemi oraz jeden sianożęć należący do niejakiego Kunicha.[3] Przed końcem tegoż stulecia dzierżawcą tej wsi książęcej został Stanisław Goydanowski. Wdowa po nim w 1633 roku przekazała Jagłowo Dorocie z Gajewskich, żonie Jana Goydanowskiego, ta...

Osadnictwo tutaj jest dosyć młode. Jednak już w 1494 roku zapisano nazwę Jamyny. Nazwa ta ma źródłosłów litewsko-pruski (joti- jechać i minti- myśleć wspominać)[1]. Zapewne ta nazwa jest pozostałością osadnictwa Jaćwingów w tych terenach. Puszcza, która rozciągała się w widłach Netty i Biebrzy zwała się Puszczą Jaminy[2]. Te lasy aż do XVIII wieku były prawie bezludne. Istniało tutaj wiele ostępów leśnych: Czarny Las, Gumienie, Kunicha, Łubnie i Jaziewo oraz bór o nazwie Jaminy. Tych ostępów strzegli osocznicy (strażnicy leśni ze wsi Jedeszki...

W całej Polsce istnieje pięć wsi o urzędowej nazwie Jasionowo, z czego dwie występują na terenie gminy Sztabin. Także pozostałe występują na terenie dawnego województwa suwalskiego (gminy Lipsk i Szypliszki).[1] Zatem dość ciekawe jest występowanie tej nazwy tylko na terenie krańców północno-wschodnich Polski. Nazwa Jasionowo znana była jeszcze zanim powstały tu pierwsze osiedla. Lustracja województwa podlaskiego z 1564 roku wspomina o „grądzie” o nazwie Jesionów na bielach między rzeką Miętą a Biebrzą.[2] Te obszary należały już do...