Kopytkowo

Kopytkowo leży w pobliżu Jasionowa i historia tej wsi jest bardzo podobna. Już w połowie XVI wieku wspomina się miejsce zwane Kopytów grąd w lustracji województwa podlaskiego. Przed końcem XVI wieku założono tutaj osadę strażników leśnych podległych leśnictwu knyszyńskiemu. Mieszkańcy mieli zapewnioną wolność osobistą, płacili czynsz od 8 włók ziemi, mieli prawo pobierania siana z okolicznych łąk. Obowiązkiem ich było pilnowanie tych okolic przed kłusownikami. Wioska o nazwie Kopytków jest po raz pierwszy wymieniana w 1602 roku.[1]

Położenie wsi wśród bagien nie sprzyjało rozwojowi, ale też chroniło przed wieloma zawieruchami wojennymi szczególnie w połowie XVII wieku oraz na początku XVIII stulecia.

Wioskę Kopytkowo wymieniają źródła z 1676 (We wsi Kopytkowie) oraz 1744 (Kopytkow) roku.[2] Kopytkowo wraz z Jasionowem było dzierżawione przez różnych szlachciców, jednak dzierżawcom nie wolno było przymuszać mieszkańców  do pracy na polach folwarcznych, takie próby w Polkowie skończyły się przed sądem referendarskim przegraną szlachciców.

W końcu XVIII wieku dzierżawcą Kopytkowa i Jasionowa był niejaki Karwowski. Wioska należała ówcześnie do parafii Dolistowo, w ten sposób opisano ją w wizytacji parafialnej z 1784 roku: Kopytkowo bojary- JP Karwowskiego, na wschód letni zimową porą pół mili, letnim czasem trzy ćwierci mili wodą.[3]

 Jasionowo i Kopytkowo na mapie z pierwszej połowy XIX wieku.

Położenie wsi nie sprzyjało rozwojowi, w 1827 roku liczyła zaledwie 8 domów i 43 mieszkańców. W tym czasie była to już własność rządowa.[4] W czasach Królestwa Polskiego Kopytkowo wraz z Jasionowem tworzyły jeden majątek rządowy, dzierżawiony różnym osobom. W 1884 roku notowano tutaj 16 domów i 145 mieszkańców. Wioska należała od 1867 roku do gminy Dębowo, włączono ją do parafii Jaminy.[5] Podobny stan zaludnienia podaje się w 1911 roku, naliczono wtedy 155 mieszkańców.[6]

W czasie I wojny światowej ludności w tej wsi ubyło. W 1921 roku Kopytkowo miało 20 domów i 116 mieszkańców.[7]

W tym samym roku zainaugurowała działalność jednoklasowa szkoła powszechna, istniała przynajmniej do 1932 roku. Liczba uczniów nigdy nie przekroczyła 50. Nauczycielami byli Władysław Serwin (1925) i Mikołaj Serwin (1926-1929).[8] W Kopytkowie w latach 1927-1932 nastąpiły prace komasacyjne.[9]


[1] Nazwy miejscowe.... tom V, s. 135.

[2] Tamże.

[3] Wernerowa W, Rękopiśmienne....., s. 165.

[4] Tabella miast i wsi....., tom I, s. 225.

[5] Słownik Geograficzny....., tom IV, s. 389.

[6] Ryżewski G, Dzieje.... s .115.

[7] Skorowidz miejscowości...., s. 2.

[8] Jemielity W, Szkoły powszechne...., s. 16.

[9] 63/33/0/50 [...]scalenie gruntów wsi Kopytkowo gminy Sztabin [korespondencja, protokoły, opis obszaru, wykazy uczestników, orzeczenia, kwestionariusz szczegółowy, deklaracje i zobowiązania, podania]; 1927-1932 hasła indeksu: Kopytkowo